Park Krajobrazowy
Park krajobrazowy – wielkoobszarowa forma ochrony przyrody tworzona ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne, kulturowe oraz krajobrazowe w celu ich zachowania i popularyzacji w warunkach zrównoważonego rozwoju. Posiadają niższy status ochronny niż parki narodowe i należą do kategorii V Międzynarodowej Unii Ochrony Przyrody.
Analogiczne do polskich parków krajobrazowych formy ochrony przyrody istnieją w większości państw europejskich (np. we Francji, Włoszech, Niemczech, Hiszpanii, Belgii, Chorwacji, Rumunii, Austrii i in.). W Wielkiej Brytanii lokalne parki narodowe mają charakter parku krajobrazowego i tak są traktowane przez IUCN. W Czechach i na Słowacji odpowiednikiem parków krajobrazowych są obszary chronionego krajobrazu.
Poza Europą nie ma jednoznacznego odpowiednika parków krajobrazowych. W Stanach Zjednoczonych do kategorii V należą Obszary Dziedzictwa Narodowego (National Heritage Areas) i liczne spośród parków stanowych. W Chinach IUCN podobnie klasyfikuje wiele z lokalnych rezerwatów przyrody. W Japonii wyróżnia się quasi-parki narodowe (国定公園 Kokutei Kōen), zarządzane przez prefektury, w odróżnieniu od parków narodowych zarządzanych centralnie i w większości zaliczane do kategorii V przez IUCN. W Kanadzie status form ochrony przyrody zależy od prowincji i może mieć kategorię V, albo (jak np. w Québecu) kategorię II odpowiadającą parkom narodowym. Na całym świecie w bazie danych IUCN znajduje się 28002 form ochrony mających kategorię chronionego krajobrazu.
Parki krajobrazowe obejmują obszary wartościowe ze względu na wartości przyrodnicze, historyczne i kulturowe oraz walory krajobrazowe. Tworzone są rozporządzeniami wojewodów, w celu zachowania, popularyzacji tych wartości w warunkach zrównoważonego rozwoju.
Polskie parki krajobrazowe to ogromna różnorodność form przyrodniczych, krajobrazowych i kulturowych, obejmująca zarówno ekosystemy lądowe jak i wodne1.
Liczba parków krajobrazowych w Polsce wynosi 120 (stan na dzień 31 grudnia 2007) i występują one w każdym województwie. Parki posiadają swój zarząd (dyrekcję danego parku lub zespołu parków na terenie danego województwa) oraz zespół pracowników (w tym strażników parkowych), co pozwala lepiej zarządzać obszarem, ale również prowadzić działania edukacyjno-popularyzujące ochronę przyrody na tych obszarach.
Na terenie parku krajobrazowego mogą znajdować się wyróżnione obszary (np. rezerwaty przyrody, użytki ekologiczne) lub inne obiekty (np. pomniki przyrody) objęte ściślejszą formą ochrony.
Obszar parku jest z reguły dostępny dla odwiedzających w znacznie większej części niż w przypadku parków narodowych, jednak i tu obowiązują indywidualne przepisy i warunki udostępniania części parku dla potrzeb turystyki. Można je znaleźć na naszych stronach w podstawowej informacji o parku - w treści rozporządzeń dotyczących danego parku. Dobrze jest się z nimi zapoznać zanim rozpocznie się turystyczną wyprawę. Możemy się spodziewać m.in. zakazów – może oczywistych dla ekoturysty, jeśli pobyt w parku ma odróżniać się od pobytu na ulicach, gdzie śpiew ptaków zagłuszają silniki, a roślinność zastępuje asfalt i beton - jak np.:
-zakaz umyślnego zabijania dziko występujących zwierząt, z wyjątkiem amatorskiego połowu ryb,
-zakaz niszczenia nor zwierząt, legowisk, innych schronień i miejsc rozrodu oraz tarlisk i złożonej ikry,
-zakaz likwidowania i niszczenia zadrzewień śródpolnych, przydrożnych i nadwodnych,
-zakaz używania łodzi motorowych i innego sprzętu motorowego na otwartych zbiornikach wodnych,
-zakaz organizowania rajdów motorowych i samochodowych.
Przy planowaniu wycieczki warto jest sprawdzić na stronach internetowych parku, czy też skontaktować się z dyrekcją parku, jakie są ograniczenia na danym terenie, ale również, jakie atrakcje turystyczne przygotowano na nasze odwiedziny.
Parki krajobrazowe - województwo małopolskie:
1.Bielańsko-Tyniecki Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1981; powierzchnia: 6502 ha)
2.Ciężkowicko-Rożnowski Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1995; powierzchnia: 21 130 ha)
3.Dłubniański Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1981; powierzchnia: 9924 ha)
4.Park Krajobrazowy Dolinki Krakowskie (data utworzenia: 1980; powierzchnia: 19 737 ha)
5.Park Krajobrazowy Pasma Brzanki (data utworzenia: 1995; powierzchnia: 18 867 ha)
6.Popradzki Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1987; powierzchnia: 54 393 ha)
7.Rudniański Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1981; powierzchnia: 5560 ha)
8. Tenczyński Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1980; powierzchnia: 12 582 ha)
9.Wiśnicko-Lipnicki Park Krajobrazowy (data utworzenia: 1997; powierzchnia: 14 311 ha)
10.Park Krajobrazowy Orlich Gniazd (data utworzenia: 1980; powierzchnia: 59 731 ha)
11.Park Krajobrazowy Beskidu Małego (data utworzenia: 1998; powierzchnia: 25 770 ha)